آزمایش ضریب باربری کالیفرنیا CBR
آزمایش ضریب باربری کالیفرنیا
آزمایش ضریب باربری کالیفرنیا CBR برای به دست آوردن عدد CBR انجام می شود.
آزمایش CBR مقاومت برشی از خاک تحت شرایط کنترل شده، درصد، رطوبت و وزن مخصوص را نشان می دهد.
این آزمایش در نهایت یک عدد را به عنوان نسبت باربری می دهد و برای یک خاک مشخص ثابت نیست.
این عدد که در نتیجه آزمایش ضریب باربری کالیفرنیا CBR به دست می آید، بستگی به شرایط تراکمی ورطوبتی خاک مورد نظر دارد.
طبق تعریف CBR یک خاک نسبت نیروی لازم برای فروبردن پیستونی با شکل سرعت و عمق معین در خاک مورد آزمایش به نیروی لازم برای فرو بردن همان پیستون با همان سرعت و به همان عمق در مصالح استاندارد است.
مصالح استاندارد نوعی سنگ شکسته است که بار استانداردی برای نفوذ پیستون استاندارد درآن مورد نیاز است.
آزمایش CBR معمولا روی نمونه هایی انجام می شود که با درصد رطوبت بهینه متراکم شده باشند.
تراکم خاک در استاندارد ASTM به دو روش تراکم استاندارد (D698) و آزمایش تراکم اصلاح شده (D1557) انجام می شود.
آزمایش ضریب باربری کالیفرنیا CBR به دو صورت خشک و اشباع قابل انجام است.
تجهیزات آزمایش ضریب باربری کالیفرنیا (CBR)
- دستگاه CBR
- نمونه خاک
- آب
- گرمخانه
- جک هیدرولیکی جهت بیرون آوردن نمونه
- عقربه کرنش و نیروسنج
- کاغذ صافی
- ترازو
- قالب تراکم
- چکش تراکم
- وزنه های سرباره
کاربرد آزمایش ضریب باربری کالیفرنیاCBR
کاربرد این آزمایش برای ارزیابی مقاومت مصالح چسبنده که اندازه حداکثر ذرات آنها، کمتر از 3/4 اینچ است، در نظر گرفته شده است.
کاربرد آزمایش ضریب باربری کالیفرنیا CBR نوعی از آزمایش خاک برای پروژه های راه سازی بسیار مهم است.
چون در پروژه های راه سازی به دنبال به دست آوردن ظرفیت باربری لایه های اساس و زیراساس هستند.
از آزمایش CBR خاک برای پروژه های راه سازی ازجمله جاده ها، باندهای فرودگاه و پارکینگ ها استفاده می شود.
این آزمایش اولین بار توسط اداره بزرگراه کالیفرنیا انجام شد، به همین دلیل نام دیگر آن، آزمایش ظرفیت باربری کالیفرنیا است.
برای انجام آزمایش CBR خاک (CBR Test) یا همان ظرفیت باربری کالیفرنیا، می توان از دو روش استفاده کرد:
روش های آزمایش ضریب باربری کالیفرنیاCBR
روش های آزمایش ضریب باربری کالیفرنیاCBR شامل دو روش است:
آزمایش CBR خاک در محل پروژه
اپراتور با استفاده از دستگاه، نمونه گیری یا آزمایش CBR خاک در محل پروژه انجام می دهد.
برای انجام این آزمایش، اپراتور با استفاده از پیستون دستگاه در فواصل ۲۰ تا ۳۰ متری ظرفیت باربری خاک را آزمایش می کند.
در این روش، کار به صورت سریع تر انجام می شود و برای پروژه هایی استفاده می شود که حساسیت کمتری را نیاز دارند.
آزمایش CBR خاک در آزمایشگاه
اما برای پروژه های حساس تر از روش آزمایش CBR خاک در آزمایشگاه استفاده می کنند.
آزمایش CBR خاک در آزمایشگاه نیاز به یک سری وسایل دارد:
قالب تراکم، آب، الک نمره ۴، دیسک مسطح، پیستون، ترازوی دیجیتال و دستگاه آزمایش وسایل مورد نیاز برای این روش هستند.
آزمایش تراکم و CBR محدود به خاک هایی است که اندازه بزرگ ترین دانه آنها از 19mm کوچک تر است.
آزمایش CBR صحرایی
در پی سازی برای بیان کیفیت نسبی خاک زیرپی و در راه سازی مقدار ضریب مزبور در انعکاس مقاومت برشی خاک و تحمل آن در برابر بارهای ترافیکی اهمیت فراوانی دارد.
آزمایش CBR صحرایی برای ارزیابی و طرح اجرایی روسازی انعطاف پذیر مانند لایه اساس و بستر راه ها و کاربردهای دیگر مناسب است.
مثلا برای راه های سوشه، CBR پارامتر مناسب و مطلوب برای تعیین مقاومت است.
نتیجه این آزمون در یک مکان خاص ممکن است نماینده نقاط و مکان های دیگر نباشد.
آزمایش CBR صحرایی به علت آسان، سریع و کم هزینه بودن، برای ساخت جاده ها و باندهای فرودگاهی بسیار رایج و پذیرفته شده است.
سطح مورد آزمایش با برداشتن مصالح خشک و سستی که معرف خاک مورد آزمایش نیست، آماده می شود.
در آزمایش CBR صحرایی باید سطح آزمایش در حد امکان هموار و تراز باشد.
