آزمایش خاک
آزمایش خاک قبل از شروع ساخت و ساز توسط افراد متخصص انجام می شود. تست خاک یکی آزمایش های ضروری در مرحله قبل از ساخت سازه های بلند بازیر بنای زیاد است.
تست خاک با استفاده از تجهیزات و دستگاه های خاص در آزمایشگاه خاک انجام می شود. کارشناسان ویژگی های خاک را از نظر شیمیایی و فیزیکی بررسی می کنند.
پس از انجام آزمایش گزارشی از خصوصیات خاک مانند تیپ خاک، ساختار مکانیکی و لایه های ژئوتکنیکی را مشخص می شود.
برای ساخت هر ساختمان با هر متراژ و ابعادی باید آزمایش خاک و مطالعات ژئوتکنیک انجام شود، براساس تیپ خاک می توان مقاوم سازی ساختمان را انجام داد.
وزن ساختمان و تاثیر نیروهای طبیعی مثل باد روی سازه و انتقال مجموع این نیروها روی بافت خاکی که ساختمان در آن قرار دارد، موثر است، بنابراین تست خاک و شناسایی تیپ آن ضروری است.
نمونه برداری به دو روش دستی و ماشینی است، هرچند سازمان نظام مهندسی نمونه برداری به صورت دستی را تایید نمی کند.
مراحل آزمایش خاک
مراحل انجام آزمایش خاک شامل قرارداد با شرکت آزمایشگاهی، عملیات حفاری، استعلام برگ سبز تعهد مطالعات ژئوتکنیک و برگ سبز آزمایش می شود.
تهیه گزارش توسط آزمایشگاه خاک و ارسال آن به سازمان نظام مهندسی، بررسی در سازمان و تایید نهایی گزارش خاک و ارسال به شهرداری روند آزمایش است.
تفاوت های خاک تیپ ۲ و خاک تیپ ۳ موجب شده است که میزان مصالح مصرفی ساختمان در نوع سه افزایش بیشتری یابد.
ساخت بنا روی خاک نوع ۲ هزینه کمتری خواهد داشت.
در تهران برای ساختمان هايی شامل بیش از 6 سقف (با احتساب پارکینگ و انباری) یا دارای متراژ زیربنای بیش از 2000 متر مربع باشند، انجام آزمایش خاک الزامی است.
آزمایشگاه خاک
در آزمایشگاه خاک تیپ خاک از یک تا چهار تعیین می شود تا براساس آن میزان مقاوت خاک منطقه در مقابل زلزله نیز مشخص شود.
برای تعیین تیپ خاک تا عمق 30 متری باید حفاری و داده برداری انجام شود تا بتوان در مورد تیپ دو یا سه بودن خاک نظر قطعی و تخصصی داد.
در ساخت سازه های شهری مسکونی و تجاری از آزمایشگاه خاک استفاده می شود و کاربرد آن در پروژه های نفت و گاز و ساخت سازهای بسیار تخصصی است.
پروژه های مربوط به ساخت خطوط انتقال نیرو و همچنین ساخت سد و نیروگاه های آبی نیز نیاز حیاتی به آزمایشگاه خاک دارند.
با وجود مطالعات ژئوتکنیک و تعیین نوع خاک در آزمایشگاه خاک اگر به جای خاک تیپ سه به خاک تیپ دو برسیم برش پایه کاهش چشمگیری داشته و حدود 30 درصد سازه سبکتر خواهد شد.
اصلی ترین آزمایش خاک صحرایی که از نتایج آن به طور غیر مستقیم می توان تیپ خاک را تشخیص داد، آزمایش دانهول است.
نتایج تست دانهول سرعت موج برشی در خاک را نشان می دهد. با داشتن سرعت موج برشی می توان نوع خاک را تشخیص داد.
هر چه سرعت موج برشی در خاکی بیشتر باشد، نشان دهنده آن است که خاک سفت تر و متراکم تر است.
به طور کلی محاسبه برش پایه وقتی که زلزله رخ می دهد در جهت های مختلفی به ساختمان نیرو وارد می کند که برآیند آن ها در دو جهت افقی و عمودی است.
نیروی عمودی زلزله چون از نیروی افقی کوچک تر بوده و توسط نیروی وزن ساختمان تا حدودی خنثی می شود؛ قابل صرف نظر کردن است.
نیروی افقى زلزله باید به دقت محاسبه شود. براساس استاندارد ۲۸۰۰، نیروی افقی زلزله در ساختمان های مختلف به صورت یکسان توزیع نمی شود و تابع پارامترهای گوناگونی است.
آزمایش خاک از مرحله اجرای حفاری تا دريافت نتيجه از آزمايشگاه حدود 2 ماه و در بعضي موارد كم تر طول می کشد.
انجام ندادن آزمايش خاک به جز هزينه اقتصادی، به حوادث ساختمانی از جمله فرونشست زمين منجر می شود.
آزمایش خاک تیپ دو
انواع تیپ خاک در تست خاک وجود دارد که خاک تیپ یک بهترین نوع خاک بوده، بیشترین مواد تشکیل دهنده آن از سنگ های آذرین، رسوبی و دگرگونی است.
در آزمایش خاک تیپ دو برای ساخت و ساز خاک بسیار خوبی است و از شن و ماسه متراکم تشکیل شده است.
اگر آزمایش خاک تیپ سه را اعلام کند درواقع خاک با تراکم متوسط از شن و ماسه و رس تشکیل شده است.
خاک تیپ چهار نیز خاک بسیار نرم و با مقاومت بسیار پایین است.
زمین با خاک تیپ دو در رده خاک درشت دانه به همراه ریزدانه رسی قرار می گیرد. این نوع خاک کیفیت پایین تری نسبت به خاک تیپ یک دارد.
یکی از مواردی که برای مهندسان، طراحان محاسب و سازندگان ساختمان اهمیت دارد، سبک بودن سازه و بهينه سازی آن است.
سبک بودن سازه منجر به كاهش چشم گير هزينه های ساختمانی و مصرف كمتر مصالح ساختمانی می شود.
نوع خاک بیشتر مناطق تهران شامل بخش هایی از مناطق 1 تا 12 و 21 و 22 دارای خاک تیپ ۲ هستند.
اگر خاک زیر ساختمان شما خاک تیپ 2 باشد، می توانید سازه فلزی یا بتنی را سبکتر در نظر بگیرید و در نتیجه هزینه های ساختمان را کاهش دهید.
اگر محاسبه مستقیم سرعت موج برشی امکان پذیر نباشد از روابط تقریبی استفاده می شود. یکی از آزمایش هایی که با استفاده از آن می توان سرعت موج برشی را تخمین زد، آزمایش نفوذ استاندارد است.
اگر عدد SPT استاندارد در خاک بیش از ۵۰ باشد آن خاک متراکم بوده و آزمایش خاک تیپ ۲ را نشان می دهد.
عدد SPT کمتر از ۵۰ نیز نشانگر خاک تیپ ۳ یا ۴ است.
آزمایش خاک تیپ سه
زمین با آزمایش خاک تیپ سه شامل خاک های ریزدانه رسی به همراه درشت دانه است. این نوع خاک کیفیت متوسطی دارد.
خاک تیپ سه در تهران در بخش هایی از مناطق 9 تا 15 و بخش هایی از منطقه 21 وجود دارد.
انواع آزمایش خاک نظام مهندسی شامل آزمایش خاک نفوذ استانداردSPT، آزمایش بارگذاری صفحهPLT، آزمایش هم ارز ماسه ای و آزمایش درون چاهی دانهول می شود.
سایر انواع آزمایش خاک ازجمله تحکیم خاک، آزمایش دانه بندی و هیدرومتری مکانیک خاک، آزمایش سه محوری خاک، آزمایش تراکم خاک و … نیز انجام می شود.
اگر ساختمان مورد نظر با اسکلت بتنی به ارتفاع 15 متر و در شهر تهران باشد و آزمایش خاک تیپ 3 باشد به دلیل اثرات تشدید در لایه های آبرفتی 48 درصد نیروی زلزله بیشتری به سازه وارد می شود.
می توان گفت در خاک تیپ 2 کاهش قابل توجه حجم مصالح فولادی و بتنی انتظار می رود.
در بعضی مناطق که براساس نتایج آزمایش نفوذ استاندارد، خاک تیپ 3 تشخیص داده می شود در صورت انجام آزمایش های تکمیلی استنتاج خاک نوع تیپ 2 قابل محاسبه است.
بدون انجام آزمایش خاک هم می توان اقدام به ساخت کرد، اما باید مبنای محاسبات را بر ضعیف ترین خاک یعنی تیپ 3 قرار داد و سازه سنگین تری طراحی کرد که با توجه به قیمت آهن و محدودیت منابع به صرفه نیست.
تعیین نوع خاک محل ساخت پروژه، در محاسبه نیروی زلزله وارد بر ساختمان تاثیر بسزایی دارد.
تغییر تیپ خاک از یک به دو، از دو به سه و از سه به چهار، موجب افزایش نیروی زلزله وارد به ساختمان می شود.
این موضوع باعث بالا رفتن مقاطع تیر و ستون، مقاطع فونداسیون ها، بادبندها و دیوارهای برشی و در نتیجه افزایش هزینه های ساختمان خواهد شد.
تست خاک
انواع تست خاک در آزمایشگاه خاک انجام می شود که دقیق ترین تحلیل ها را در اختیار متقاضیان قرار خواهد داد.
انواع آزمایش خاک شامل آزمایش اس پی یا آزمایش نفوذ استاندارد، یکی از مهم ترین آزمایش هایی است که در محل ساخت سازه انجام می شود.
اجرای این آزمایش به این شکل است که یک وزنه 5/63 کیلوگرمی از فاصله 76 سانتی متری سقوط می کند و میزان نفوذ آن در داخل خاک محاسبه می شود.
تست خاک با این روش و استفاده از مقدار نفوذ وزنه در خاک به دست آمده و تیپ خاک مشخص می شود.
آزمایش هم ارز (معادل) ماسه، برای به دست آوردن نسبت ماسه به خاک و آزمایش هیدرومتری، دانه بندی خاک های رد شده از الک شماره 200 و کامل کردن منحنی های دانه بندی مراحل دیگری هستند.
آزمایش حد روانی که برای به دست آوردن درصد رطوبت در آن از حالت خمیری خارج شده، به صورت روان در می آید.
آزمایش دانه بندی خاک به روش سرند کردن، دسته بندی ذرات تشکیل دهنده از نظر اندازه و مقایسه آن ها با استانداردهای موجود مراحل دیگری هستند.
آزمایش برش مستقیم برای به دست آوردن پارامترهای مقاومت برشی خاک و آزمایش سه محوری برای به دست آوردن مقاومت برشی خاک در خاک های چسبنده، غیر چسبنده و دانه ای محسوب می شوند.
آزمایش ضریب نفوذ پذیری از طریق آزمایش بار آبی افتان برای مشخص کردن ضریب نفوذ پذیری در مراحل تست خاک قرار دارند.
تعیین ضریب نفوذ پذیری از طریق آزمایش بار آبی ثابت برای محاسبه ضریب نفوذ پذیری خاک در آزمایشگاه خاک انجام می شود.
آزمایش تک محوری خاک چسبنده، به دست آوردن پارامترهای مقاومت برشی در خاک های چسبنده نیز سایر آزمایش ها هستند.
آزمایش تحکیم، بررسی واکنش خاک در برابر بارهای فشارشی و آزمایش تراکم، بررسی واکنش خاک در برابر نیروهای تراکمی مراحل دیگری به شمار می روند
خدمات این بخش شامل موارد زیر می باشد :
حفاری ماشینی صحرائی
آزمایش توسط دستگاه سه محوری خاک (cu) (cd) (uu)
توان باربری کالیفرنیا و cbr و تک محوری
آزمایش تحکیم توسط دستگاه تحکیم خاک
آزمایش توسط دستگاه برش مستقیم
بارگذاری محوری آزمایشات صحرائی
آزمایش تحکیم خاک و سنگ
آزمایشات هیدرومتری تعیین حد روانی و حد خمیری
آزمایش حد انقباض خاک، طبقه بندی خاک و تعیین نفوذ پذیری خاک
آزمایش دانه بندی خاک تعیین قابلیت تورم خاکهای چسبنده
تعیین درصد رطوبت خاک و آزمایش تراکم خاک و تعیین درصد دانه های سوزنی و پولکی
تعیین نفوذ پذیری خاک تعیین وزن مخصوص ظاهری و حقیقی و جذب آب شن و ماسه و سایش لوس آنجلس
تعیین درصد کلوخه های رسی و دانه های سست و تعیین مقاومت فشاری تک محوری خاک
مراحل ارائه خدمات آزمایش خاک و بررسی مطالعات ژئوتکنیک
بازرسی و ارزیابی پروژه
ارزیابی دسترسی ها و محدودیت های موجود جهت اسقرار حفار
استقرار دستگاه حفاری در صورت حفاری ماشینی و یا استقرار نفرات در صورت گمانه دستی
انجام عملیات فیلم برداری و عکس در حین عملیات حفاری
آزمونهای صحرایی مورد نیاز ( نفوذ استاندارد ، دانسیته ، برش برجا ،بارگذاری و…..
تهیه ازبیلت محل گمانه ها
انجام آزمون جهت شناسایی و طبقه بندی خاک
نمونه گیری و ارسال نمونه ها به آزمایشگاه
انجام آزمایشات لازم جهت تعیین ظرفیت باربری و تنش و …….
تنظیم دفترچه مکانیک خاک به صورت انگلیسی و فارسی مکتوب و مجلد به همراه CD
در صورت نیاز دریافت تاییده از سازمانهای ذیربط